Son dönemde oldukça popüler bir beslenme sorunu olan ortoreksi növoza hastalığı giderek artmakta. Bazılarımız besinleri hormonlu, ilaç kalıntılı, kolesterollü, şişmanlatici, kanser yapıcı şeklinde değerlendirip reddederken, bazılarımızda sağlıklı ve uzun yaşatır düşüncesiyle aşırı tüketme eğilimindedir.
Belirli besin gruplarono yemekten vazgeçen, yediği besinlerin saf ve güvenirliliğinden aşırı korku duyan insanlarin saglikli beslenme takintisi oldugu kabul görülmüstür. Yapilan bir arastirmaya göre bu tarz takintiya sahip kisiler, daha çok okuyan, medyada bu konularda bilgi veren insanlari sürekli dinleyenler, orta yas üstü grupta olanlardir. Bu durum tip dilinde ‘ortoreksi növoza’ hastaligi olarak tanimlanmaktadir. Arastirmaci uzmanlar son yillarda bu hastaliga yakalananlarin sayisinin arttigini ve birçoklarinin bu tür davranmanin ortoreksi növoza hastaligi olabileceginin farkina varmadiklarini bildirmektedirler.
Unutulmamalidir ki yeterli, dengeli, saglikli beslenme kurallari arasinda ‘yasak’ sözcügü yoktur. Genellikle bazi besinler ve içecekler için ‘sinirli tüketilmeli’ ‘sik tüketilmemeli’ veya ‘arasira tüketilmeli’ gibi deyimler kullanilir.
Örnegin; tahillardan yapilan bir ürünün asiri saflastirilmamis, tam tahildan yapilmasi önerilir. Ancak bu demek degildir ki bir restorantta yada sosyal bir ortamda beyaz ekmek yenmez. Tabi ki yenilebilir, ancak tam tahildan yapilmis olani varsa o tercih edilmelidir. Her ögünde veya ögün aralarinda sebze yada meyve her ögünde süt, yogurt grubu, et, balik, tavuk, yumurta, kurubaklagil, ceviz, findik, fistik yemek yeterli ve dengeli beslenme ilkelerindendir. Bu kurallara uymamak uzun sürerse, o zaman yetersiz ve dengesiz beslenme sorunlari ortaya çikabilir.
En çok söylenen ‘kirmizi et yemeyin, beyaz et tüketin’ önerisidir. Yeterli, dengeli ve saglikli beslenme kurallarinda bu öneri yoktur. Haftanin 2-3 günü beyaz et, 2 günü kirmizi et, 2-3 günü kurubaklagil tüketin önerisi vardir. Et tüketemeyenler için ise et yerine yumurta tüketin önerisi vardir.
Besinlerin yagda kizartilarak yenmesinin dogru olmadigi, daha çok kapali tencere ve firinda pisirilmesi gerektigi önerilirken, bu sekilde hazirlanmis besinleri haftada bir veya seyrek tüketmenin sakincasi olmadigi belirtilir. Seker ve sekerli tatlilarin yapabilecegi olumsuz etkiler söylenirken arada bir kadayif yada baklava yemenin bir zarari olmadigi da bilinmektedir.
Saglikli beslenme kurallarindan biri de beslenmede çesitlilige önem vermektir. Tek basina bir meyve yada sebzeden çok tüketme yerine 3-4 çesitten tüketme uygulamasiyla birinde bulunan kimyasal, digerinde bulunmadigindan zararsizdir. Örnegin, havuç toprak altinda yetistiginden kimyasal kalinti düzeyi yüksek olabilir. Günde 3-4 havuçtan havuç suyu yapilacagina bir küçük havuç, marul, roka gibi sebzelerden salata yapilabilir. Yine ilaç kalintisi olan elmadan günde 3-4 tane yenecegine 1 elma, 1 porsiyon portakal seklinde tüketilip denge saglanabilir. Hormon daha çok örtü alti yetisen domates, biber, patlican, salatalik gibi sebzeler için kullanilir. Tarlada yazin yetisenlerde yoktur. Kisin günde 1 domatesle kislik bir sebze yenebillir. Unutmayin, yedigimiz besinlerin türünden çok miktari önemlidir. Az ve çesitlilik her zaman en temel ilkedir.
